کتاب هنر عشق ورزیدن اثر اریک فروم

توضیحات

کتاب هنر عشق ورزیدن اثر اریک فروم ترجمه محمد طالشیان انتشارات بله: کتاب «هنر عشق ورزیدن» (The Art of Loving) اثر فیلسوف، روان‌کاو و جامعه‌شناس مشهور آلمانی-آمریکایی، اریک فروم، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار قرن بیستم در مورد ماهیت عشق است. این کتاب برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ منتشر شد و دیدگاهی عمیق، روان‌شناختی و اجتماعی درباره‌ی عشق ارائه می‌دهد که با تصورات رایج مردم کاملاً متفاوت است.

دیدگاه اصلی: عشق یک هنر است

اریک فروم در همان ابتدا این پرسش اساسی را مطرح می‌کند: آیا عشق یک هنر است؟ او با قاطعیت پاسخ می‌دهد: بله.

اکثر مردم فکر می‌کنند که عشق یک احساس مطبوع یا اتفاقی است که انسان “گرفتار” آن می‌شود و تنها چیزی که نیاز دارند، پیدا کردن “معشوق مناسب” است. فروم این دیدگاه را رد می‌کند و استدلال می‌کند که:

1. مشکل، پیدا کردن معشوق نیست، بلکه ظرفیت عشق ورزیدن است.
2. عشق مانند هر هنر دیگری (مثلاً نقاشی، موسیقی یا نجاری) نیاز به دانش و کوشش دارد.

به عبارت دیگر، برای موفقیت در عشق، باید کل شخصیت خود را رشد دهید و بر آن مسلط شوید.

ارکان و اصول عشق ورزیدن

فروم تأکید می‌کند که عشق واقعی یک فعالیت (Activity) و ایثار (Giving) است، نه یک انفعال یا فقط دریافت کردن. او چهار عنصر اصلی را برای «عشق فعال» معرفی می‌کند:

1. توجه (Care): رغبت و علاقه جدی به زندگی و رشد معشوق. مانند باغبانی که به گُل خود آب می‌دهد.
2. مسئولیت (Responsibility): پاسخگویی به نیازهای معشوق، نه به معنی تملک، بلکه یک عمل داوطلبانه.
3. احترام (Respect): پذیرفتن معشوق آن‌گونه که هست و خواستن اینکه او در راه خود رشد کند، نه اینکه تبدیل به ابزار یا آینه آرزوهای ما شود.
4. دانش (Knowledge): شناخت عمیق از معشوق. برای احترام گذاشتن به کسی، باید او را بشناسید و فراتر از سطح ظاهری و کلیشه‌ای او را درک کنید.

انواع عشق از دیدگاه فروم

فروم در این کتاب، انواع مختلف عشق را بررسی می‌کند و تأکید دارد که همگی ریشه در یک توانایی واحد دارند:

• عشق برادرانه (Brotherly Love): عمیق‌ترین نوع عشق، که به معنی عشق به همه‌ی انسان‌ها و درک تنهایی مشترک بشری است.
• عشق مادرانه (Motherly Love): عشق بدون قید و شرط که در ابتدا با حمایت و در مراحل بعدی با تشویق کودک به جدایی و استقلال همراه است.
• عشق شهوانی (Erotic Love): عشق بین دو نفر که منحصر به فرد است، اما اگر ریشه در توانایی عشق برادرانه نداشته باشد، به خودخواهی یا وابستگی تبدیل می‌شود.
• عشق به خود (Self-Love): فروم به شدت بر این نکته تأکید می‌کند که عشق به خود، نه به معنای خودخواهی یا خودشیفتگی، بلکه به معنای مراقبت و احترام به خود، پایه‌ی توانایی عشق ورزیدن به دیگری است. او می‌گوید: “کسی که خود را دوست ندارد، نمی‌تواند کس دیگری را هم دوست داشته باشد.”
• عشق به خدا: فروم این نوع عشق را نیز از دیدگاه روان‌شناختی و انسان‌گرایانه بررسی می‌کند.

نقد اجتماعی

یکی از بخش‌های مهم کتاب، نقد فروم بر مفهوم عشق در جامعه‌ی سرمایه‌داری و مصرف‌گرای مدرن است. او معتقد است که جامعه‌ی ما عشق را به یک کالای قابل مبادله تبدیل کرده است؛ افراد به دنبال معشوقی هستند که در “بازار” بیشترین ارزش را داشته باشد و این یک عشق دروغین و بیمارگونه است.

به طور خلاصه، «هنر عشق ورزیدن» یک دستورالعمل ساده نیست، بلکه یک رساله فلسفی و روان‌شناختی است که خواننده را وادار می‌کند تا برای دست یافتن به عشق واقعی، ابتدا بر شخصیت، نظم، تمرکز، شجاعت، فروتنی و ایمان خود کار کند.

شاید علاقه مند باشید: